Groninger gangen
Als vervolg op de middeleeuwse 4 Mijl van Groningen blijven Edgar en ik nog even bij het thema historie. De stad Groningen beschikt over maar liefst 54 (voormalige) gangen en die gaan we allemaal bij langs. Als criterium hanteren we: je moet de gang in kunnen lopen of in kunnen kijken (door een hek of deur). Hermetisch afgesloten gangen tellen we niet mee.
In kaart brengen
Het in kaart brengen van al die gangen valt nog niet mee. Iedere Groninger kan wel een stuk of vijf gangen uit z’n hoofd opnoemen, maar 54 stuks is andere (Groninger) koek. Sommige gangen verloren in de loop der tijd hun naam of functie en staan niet meer op recente kaarten vermeld.
Ga je gang
Inspiratiebron en handige hulp is het boekje ‘Ga je Gang in Groningen’ van Edward Houting uit 2004. In het boekje is de historie van 33 gangen beschreven. Nog leuker: langs die gangen is de Stadsgangen-wandelroute uitgezet inclusief informatieborden. Om wandelpraktische redenen hebben 21 gangen het boekje niet gehaald, maar hardlopend kunnen we natuurlijk een groter gebied bestrijken. Daar gaan we!
Stadsgangen
Naast de Martinikerk treffen we de Van Zwieterengang (1). Nu kun je daar nog niet doorheen, maar uiteindelijk wordt dit een doorgang naar het Forum. In de Oosterstraat komen we langs de Helmsgang (2) en de Bentelaarsgang (3), waar we ook het eerste infobordje van de Stadsgangen-route zien. Door de Donkersgang (4) steken we door naar de Gelkinghestraat.
In de Gelkinghestraat treffen we de Entensgang (5) en de Sieboldsgang (6). Via de Carolieweg en de Oosterstraat belanden we in de Papengang (7). De inham naast Poelestraat 40 droeg ooit de naam Schiemakersgang (8).
Van Zwieterengang.
Bentelaarsgang.
Donkersgang.
De Entensgang.
De Sieboldsgang.
De Papengang.
Schuitendiep
We steken de Poelebrug over en pikken eerst drie gangen bij het Schuitendiep mee: de Mussengang (9) (bekend van de rubriek uit de Universiteitskrant), de Bredegang (10) (nu de Tuinstraat) en de Smakkersgang (11). Ik heb het ook niet verzonnen.
De Mussengang.
De voormalige Bredegang.
De Smakkersgang.
Schuitenschuiverskwartier
Nu belanden we in het zogenaamde Schuitenschuiverskwartier. Een vergeten stukje binnenstad met talloze doorgangen en -gangetjes: de Hopmansgang (12), de Brouwersgang (13), de Kleine Gang (14), de Grote Gang (15), de Vosgang (16), de Soniusgang (17), de Pluimersgang (18) (nu de Pluimerstraat) en de Loppersummergang (19).
De Hopmansgang.
De Brouwersgang.
De Kleine Gang.
De Soniusgang.
De Loppersummergang.
Rondom de Rademarkt
Via de Snikkevaardersgang (20) en de Steentilbrug belanden we bij de gangen in de omtrek van de Rademarkt: de Kostersgang (21) – met speciale aandacht voor het kunstwerk ‘Vervlogen Tijden‘ van Klaas Lageweg) – de Moeskersgang (22), de Battengang (23) en de Korfmakersgang (24) (een zijgang van de Battengang).
De Koningsgang (25) aan de Rademarkt 3 leidt tegenwoordig naar een hostel, vrijwel recht tegenover de Klinkhamersgang (26) aan de Rademarkt 6. De Koornbrandersgang (27) is een doodlopend zijstraatje van de Prinsenstraat en de Dolhuisgang (28) verwijst naar de tijd dat het Sint Anthony Gasthuis geesteszieken opving. En die patiënten tegen betaling overigens ook tentoonstelde tijdens de dolhuiskermis. Andere tijden zullen we maar zeggen.
De Snikkevaardersgang.
Het kunstwerk ‘Vervlogen Tijden’ in de Kostersgang.
De Moeskersgang.
De Koningsgang.
De Koornbrandersgang.
Pelsterstraat
We rennen door naar de Vismarkt. Ter hoogte van Pelsterstraat 10 bevindt zich de voormalige Hoedemakersgang (29), terwijl zich naast nummer 4 de voormalige Spoormakersgang (30) bevindt.
De voormalige Hoedemakersgang.
De voormalige Spoormakersgang.
Academie Minerva
We rennen door naar Academie Minerva aan het Gedempte Zuiderdiep, want daar bevinden zich twee gangen: de Kruithuisgang (31) en de Bleekersgang (32).
De Bleekersgang.
Badstratenbuurt en A-weg
Via de Jaspersgang (33) in de Badstratenbuurt belanden we bij de Westerhaven bij de voormalige Olieslagersgang (34) en de voormalige Zwaantjesgang (35).
De Jaspersgang.
De voormalige Olieslagersgang.
De voormalige Zwaantjesgang.
A-Kwartier en omstreken
Ondanks nieuwbouw is de Haaksgang (36) aan het Hoge der A bewaard gebleven. Aan het overkant zitten aan het Lage der A twee gangen. De Speldemakersgang (37) is al lastig te vinden, maar voor de Mangelgang (38) heb je helemaal een goede speurneus nodig. De gang zit namelijk verstopt achter een krakkemikkige deur mét alarmsysteem. 😀
In de Visserstraat komen we langs de Pot- en Pannegang (39) en in de Oude Kijk in ’t Jatstraat zitten de Guichardsgang (40) en Uurwerkersgang (41). Een zijstraatje van de Akerkstraat heette ooit de Rijstebrijgang (42). Het verderop gelegen Soephuisstraatje ging ooit door het leven als de Swaangang (43).
De Haaksgang.
De Speldemakersgang.
De Mangelgang.
De Mangelgang.
De Pot- en Pannegang.
De Guichardsgang.
De Uurwerkersgang.
Academisch kwartier
In het Academisch kwartier treffen we ook een aantal gangen: de Bibliotheekgang (44), de Rectorsgang (45), de Professorsgang (46), de Bursegang (47) en de Polsgang (48).
De Rectorsgang.
De Professorsgang.
De Bursegang.
Bisschopskwartier
In het Bisschopskwartier vinden we een gang die vernoemd is naar de hoogste geestelijke rang: de Pausgang (49).
De Pausgang.
Ebbingekwartier
De jongste gang in Groningen, hooguit een jaartje of drie oud, ligt in het Ebbingekwartier: de Wallegang (50).
De Wallegang.
Terug naar het centrum
Over de Bloemsingel en de Maagdenbrug rennen we terug naar het centrum. Door de Singelstraat (die ooit Swartnackengang (51) heette) en de Kleine Snor (voorheen de Schoolgang (52)), belanden we via de Postrijdersgang (53). Op de plek van het voormalige Rode Weeshuis vinden we de Weeshuisgang (54). Na ongeveer tien kilometer door het gangenstelsel van Groningen zijn we weer terug op de Grote Markt. Dat was een mooi rondje!
De Postrijdersgang.
De Weeshuisgang.
Zelf proberen?
Wil je deze route zelf ook eens lopen? Op Afstandmeten.nl kun je onze route vinden: Groninger Gangen. Start en finish aan de voet van de Martinitoren. Dus hup aan de gang, hardloopschoenen aan en ogen open. Veel plezier!
De route.
