100 jaar Oosterparkwijk
Hoera! De Oosterparkwijk bestaat 100 jaar en dat wordt gevierd. In het jubileumjaar zijn er allerlei activiteiten, waaronder een foto-expositie. Op diverse plekken in de wijk heeft de Werkgroep Oosterpark Nooit Saai historische foto’s op groot formaat (twee bij drie meter) geplaatst, waarop het contrast tussen heden en verleden is te zien. De stellages blijven vijf maanden staan, van juni tot en met oktober. Een rondje langs de 18 locaties (en drie bonuslocaties) is ongeveer 6,5 kilometer. Een mooie afstand voor een historisch hardlooprondje.
De route langs de 18 fotodoeken plus drie bonuslocaties.
1. Apotheek van mej. C.L. Huisman
We beginnen op de Petrus Campersingel. Op doek 1 zien we een foto van de apotheek van mej. C.L. Huisman uit 1935. Het fraaie gebouw staat er nog steeds. Sterker nog: eigenlijk ziet het gebouw er nog net zo uit als ruim tachtig jaar geleden.
Apotheek van mej. C.L. Huisman (1935).
2. Oliemolen ‘De Meeuw’
Doek 2 staat aan het Damsterdiep ter hoogte van de Holtstek. Zo’n 120 jaar geleden stond aan het Buiten-Damsterdiep de oliemolen ‘De Meeuw’. Eigenlijk had dit doek een eindje verderop moeten staan, want ter hoogte van de Eltjo Ruggeweg is nog een restant van deze molen te zien.
Oliemolen ‘De Meeuw’ (1895-1905).
3. Schaatswedstrijden voor schippers
Via de Holtstek belanden we bij doek 3 aan het Eemskanaal. Naast het Betonbos, de kleine autonome gemeenschap, zien we een foto uit 1929 van kortebaan-schaatswedstrijden op het Eemskanaal. Waarschijnlijk waren dit wedstrijden voor schippers, maar helemaal zeker is dat niet.
Schaatswedstrijden voor schippers (1929).
4. Openbaar slachthuis
Via het Balkgat rennen we terug naar het Damsterdiep. Ter hoogte van de Zaagmuldersweg staan twee doeken op een rijtje. Op de eerste foto zien we het openbare slachthuis, dat hier vanaf 1900 zo’n acht decennia heeft gestaan. Eind jaren tachtig werd op de plek van het slachthuis een nieuw buurtje gebouwd.
Openbaar slachthuis (1905-1915).
5. Directiewoning slachthuis (Damsterdiep)
Enkele meters verderop staat doek 5 met daarop een foto van de directiewoning van het slachthuis. Dat pand staat er nog steeds en is ten opzichte van de foto nauwelijks veranderd. Tegenwoordig is het een studentenhuis.
Directiewoning slachthuis (ca. 1925)
6. Scheepswerf Niestern met ms Amazone
Aan het Damsterdiep tussen de Praxis en de Oostersluis staan drie doeken op een rijtje. Op de eerste twee doeken staat Scheepswerf Niestern centraal. Eerst zien we een foto van de werf uit 1961 met de ms Amazone in reparatie.
Scheepswerf Niestern met ms Amazone (1961).
7. Scheepswerf Niestern met langscheepse tewaterlating
Iets verderop staat doek 7. Op de helling van Niestern bouwde de Nieuwe Noord Nederlandse Scheepswerven het tot dat moment grootste schip, dat ooit in Noord-Nederland was gebouwd. Het betrof de gladdekker Gem, dat werd gebouwd in opdracht van William Robertson in Glasgow. Het schip was 91 meter lang en 13,30 meter breed. Op 21 juni 1969 liep het schip van stapel met een langscheepse tewaterlating.
Scheepswerf Niestern met langscheepse tewaterlating (1969).
8. Damsterbrug over de Oostersluis
Naast de Oostersluis staat een foto van de Damsterbrug uit 1937. Op de brug rijdt een vrachtwagen geladen met strobalen.
Damsterbrug over de Oostersluis (1937).
9. Grind- en zandhandel / Depot Shell
Op de hoek van de Florakade en de Kraanvogelstraat staat het volgende doek. Hierop zien we twee foto’s. Links de grind- en zandhandel Siebesma vd Veen / Groninger Mortel Centrale. Rechts een foto van het depot van Shell Nederland. Beide bedrijfslocaties zijn inmiddels verdwenen.
Grind-en zandhandel Siebesma vd Veen – Groninger Mortel Centrale (1961) / Depot van Shell Nederland (1961)
A. Bonus: mozaïek van een haan
Op de hoek met de Paradijsvogelstraat belanden we bij de eerste bonuslocatie: op de gevel staat een mozaïek van een haan, gemaakt door Siep van den Berg in 1956. Dit kunstwerk hing tot 2012 het inmiddels gesloopte pand van de Provinciale Gezondheidsdienst voor Dieren aan de Zaagmuldersweg, maar kon toen gelukkig verplaatst worden naar dit nieuwbouwpand.
Mozaïek van een haan.
10. Treslinghuis
We rennen verder door het Oosterpark en belanden bij doek 10 aan de Klaprooslaan met daarop het Treslinghuis. Het karakteristieke pand werd in 1913 gebouwd als een ‘verzorgingstehuis voor de a-socialen’. In de jaren dertig van de twintigste eeuw bood het onderdak aan TBC-patiënten. In 1959 werd het gebouw vernoemd naar Tjalling Petrus Tresling, een Groninger advocaat die zich in begin 19e eeuw inzette voor maatschappelijk misdeelden. Later diende het pand nog als verpleeghuis en buurthuis. In 2018 werd het gebouw gesloopt.
Treslinghuis (ca. 1937)
11. Huizenblok Ripperdalaan
Op de hoek van de Ripperdalaan en de Zaagmuldersweg zien we een historische foto van een huizenblok. Sinds 1975 staat op deze plek het Ripperdahuis, een seniorencomplex.
Huizenblok Ripperdalaan (1968).
B. Bonus: gevel Oosterparkstadion
De tweede bonuslocatie bereiken we door vanaf de Zaagmuldersweg even het zijstraatje Langezijde in te duiken. Op de gevel van een nieuwbouwflat staat een prachtig eerbetoon aan het roemruchte Oosterparkstadion, dat hier tussen 1933 en 2005 stond.
Eerbetoon aan het roemruchte Oosterparkstadion.
12. Oosterparkstadion
Verderop ter hoogte van de Piet Fransenlaan is er nog meer aandacht voor de historie van het Oosterparkstadion. We zien een historische tribunefoto uit de periode 1975-1980 en een foto van de laatste competitiewedstrijd van GVAV- en FC Groningen-icoon Piet Fransen in 1973. Fransen woonde lange tijd in de Oosterparkwijk, tot zijn dood in 2015.
Oosterparkstadion (1975-1980) / Afscheid Piet Fransen (1973).
C. Kunstwerk De Figuurtoren
Bij de vijver aan de Piet Fransenlaan zijn we aanbeland op de derde bonuslocatie. Hier staat het kunstwerk De Figuurtoren van Elisabet Stienstra. Een acht meter hoge sculptuur, die bestaat uit een opeenstapeling van mensfiguren die naar boven toe steeds kleiner worden. In haar kunstwerk verwerkt Stienstra de geschiedenis van dit deel van de wijk. Het bestaat uit elf op elkaar gestapelde mensfiguren: een verwijzing naar de architectuur en stedenbouw van J.P. Berlage, die de structuur ontwierp van de Oosterparkwijk. Berlage nam het getal elf vaak als basis. Elf staat ook symbool voor de voetbalgeschiedenis, net als de bal in het kunstwerk. Het is een link met het oude FC Groningen-stadion dat op de plek van De Velden stond.
Kunstwerk De Figuurtoren.
13. Luchtfoto Oosterpark
Verderop bij het Koekoekplein staat het dertiende doek met een luchtfoto van het Oosterpark uit de periode 1920-1930. De wijk is nog betrekkelijk leeg en ook het stadion ontbreekt nog.
Luchtfoto Oosterpark (1920-1930).
14. Intocht Sinterklaas
Op de Oosterhamrikkade zien we een foto van de intocht van Sinterklaas op 22 november 1958. Op de Ms. Spanje passeert de Goedheiligman de Zaagmuldersbrug.
Intocht Sinterklaas (1958).
15. Kapteynbrug
Op de hoek van het Wouter van Doeverenplein en de Vrydemalaan staat doek 15. Het is een foto uit 1941 van de Kapteynbrug en het Wouter van Doeverenplein met een autobus op de voorgrond en de karakteristieke Oosterkerk op de achtergrond.
Kapteynbrug (1941).
16. Autotocht voor ouden van dagen
Op de Petrus Campersingel ter hoogte van het fietspad naar het UMCG staat het volgende doek. We zien een foto een autotocht voor ouden van dagen met uitzicht op het H.A. Kooykerplein uit 1927.
Autotocht voor ouden van dagen (1927).
17. Bad-Buurthuis woningbouwvereniging ‘Groningen’
Via dat H.A. Kooykerplein gaan we op weg naar het doek aan de Gorechtkade, waarop weer twee foto’s staan. Op de linkerfoto staat het Bad-Buurthuis woningbouwvereniging ‘Groningen’ in 1937, terwijl we rechts het Gemeenschappelijk waslokaal in 1953 zien.
Bad-Buurthuis woningbouwvereniging ‘Groningen’ (1937) / Gemeenschappelijk waslokaal (1953)
18. Circus Gleich
De laatste foto staat op de hoek van de Zaagmuldersweg en het Damsterdiep. Hier zien we een fraaie foto van het Duitse Circus Gleich, dat in 1931 op bezoek was in de Oosterparkwijk. Hoewel het circus slechts 14 jaar bestond (1924-1937) was het tussen 1928-1933 een van de grootste en populairste circussen in Europa. Het circus reisde met twee of drie speciale treinen, had 100 paarden en een menagerie van zo’n 150 dieren. In de tent pasten duizenden toeschouwers. De shows kenmerkten zich door wildwest-spektakel met ruiteracts en luchtshows, waaronder een van de eerste menselijke kanonskogels. De show werd begeleid door twee orkesten. Vanaf 1934 ging het bergafwaarts, vooral door de enorme Duitse inflatie. Circus Gleich ging failliet, waarop eigenaar Julius Gleich doorstartte met een ingekrompen versie. In 1937 liepen de schulden echter wederom zó hoog op, dat het circus definitief opgedoekt werd.
Circus Gleich (1931).
Zelf lopen?
Hier zijn we aan het eind gekomen van dit historische rondje 100 jaar Oosterparkwijk. Wil je deze route zelf ook eens lopen? Op Afstandmeten.nl kun je de route vinden. Veel plezier!
